Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellikle 7 yaşından önce başlayan nöropsikiyatrik bir bozukluktur.. Çocukta yaşına ve gelişimine göre beklenen seviyenin çok üzerinde ‘aşırı hareketlilik, yerinde duramama, kıpır kıpır olma durumu ve bununla birlikte dikkatini bazı alanlarda uzun süre bir şeylere odaklayamama, konsantre olamama ile belirgin bir durumdur. DEHB kendini kontrol edememeyle belirgin gelişimsel bir bozukluktur. Üç temel sorun içerir. Bunlar dikkaft sorunu, aşırı hareketlilik ve dürtü kontrol sorunudur. Günümüzde artık şu rahatlıkla söylenilebilir ki: DEHB anne-babanın yetiştirme biçimlerinin doğrudan sonucu olmayan, kalıtsal özelliklerin ağır bastığı, hakkında oldukça bilgi sahibi olduğumuz bir rahatsızlıktır. Temel belirtilerin , hiperaktivite (aşırı hareketlilik), dikkat eksikliği ve dikkat problemleri ile dürtüsellik olduğu belirtilmektedir.

Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu Nasıl Anlaşıllır?

7 yaştan önce başlamış olmalı Kalıcı ve sürekli olmalı (en az 6 aydır) Birden fazla ortamda görülmeli ( hem ev hem okul) Yaş ve gelişim düzeyine uygun olmayacak düzeyde olmalı. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun bütün belirtileri bu üç temel alanda toplanır.

Her yaşta teşhis ve tedavisi yapılmakla birlikte daha çok çocukluk çağında belirgin olarak göze çarpar ve etraftan fark edilir. Genellikle hiperaktivite ve dikkat problemleri bir arada bulunmakla birlikte bazen dikkat eksikliği daha ağır basmakta veya tam tersi olarak dikkat eksikliği geri planda hareketlilik ve dürtüsellik ön planda olabilir.

Aşırı hareketli olan dikkat sorunu olmayan çocuklar derslerde daha başarılıdır.Dikkat sorunu olan çocuklar ise hareketlilik olmadığı için daha güç tanınır.Her iki problem bir arada ise çok kolay anlaşılabilir.

DEHB Belirtileri

Dikkatsizlik İçin: Dikkatini ayrıntılara veremez, okul veya iş yerinde, ya da diğer etkinliklerde dikkatsizce hatalar yapar. Üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır. Doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür.

Kuralları izlemez, ödevlerini, küçük işleri tamamlayamaz. Üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker. Üzerine aldığı görevler ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder (örneğin; oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar ya da araç- gereçler) Dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır. Günlük etkinliklerinde çoğu zaman unutkandır.

Hiperaktivite- Dürtüsellik İçin: Hiperaktivite: Elleri, ayakları kıpır kıpırdar ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur. Sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar. Hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır. Çok konuşur. Dürtüsellik

• Genellikle soru bitmeden önce cevabını yapıştırır.
• Genellikle sıra beklemekte zorlanır.
• Genellikle başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer.

DEHB Tanısı Nasıl Konur?

DEHB klinik bir tanıdır, profesyonel bir uzman tarafından konulması uygun olur. Tanıyı kesinleştirmek için anne-babaya verilecek belirti tarama formları, öğretmen gözlem formu, yapılacak IQ testi , diğer nöropsikiyatrik testler yardımcı olur.

Eşlik eden başka psikiyatrik hastalıkların olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer ek bozukluklar varsa tedavisi yapılmalıdır. Gözden kaçırılan herhangi bir durum DEHB’nin tedavisinin güçleşmesine neden olur.

DEHB Nasıl Tedavi Ediliyor?

Tedavisi kolaydır ve tedavi için altın dönem okul öncesi ve okul çağının ilk yıllarıdır. Çevresinden olumsuz tepkiler alma olasılığı artacaktır. Yine depresyon, davranım bozukluğu gibi ek başka psikiyatrik bozukluklar gelişmesi söz konusu olacaktır.

Öneriler:

Burdon dikkat testi ve analizi yapılabilir. Çalışma saatleri sınırlandırılabilir. 20’şer dk. Öğrenmede parça bütün ilişkisi kurulabilir. Belli kategorilere ayrılmış bazı nesne isimleri belli bir süre gösterilip daha sonra hangi nesnenin hangi kategoride olduğu sorulabilir.

Öğrenmeden ince bilginin güncel yaşamdaki işlevi söylenebilir. Radyo tiyatrosu dinlenebilir. Metin analizi yapılabilir. Çocuğunun dikkat eksikliği veya hiperaktivite özelliğine sahip olduğunu öğrenen veya keşfeden aile bu durumu sıradan bir şeymiş gibi kabul etmeli ve çocuğun ders çalışma alışkanlıklarını yeniden düzenlemeli.

Çocuğuna karşı asla etiketleyici bir tanımlama kullanmamalı ve çocuğa bu durumun ne olduğunu öğretmeni veya rehber öğretmeni ile birlikte anlatmalıdır. Bu durumdan olumsuz bir durummuş gibi bahsetmemelidirler.

-HATİCE İSLAM