Bu bölümde bilimsel yöntemle pek ilgilenmeyen, fakat hayal gücü ve zihinsel kapasitesi yüksek bireylerin ürettiği evren modellerini inceliyoruz. Ortaya çıkan tablo, insan zihninin bilim olmadan da kendi kendine ne tür “kozmoslar” kurduğunu gösteriyor.
1. Modern Ezoterik Kozmolojiler
Jane Roberts – “Seth Evreni”
1960’larda ortaya çıkan bu modele göre:
- Fiziksel gerçeklik, bilincin dış yüzeyidir.
- Evren, sonsuz olasılık planlarından oluşur.
- İnsan ruhu aynı anda pek çok paralel gerçeklikte deneyim yaşar.
Bu sistem tamamen içsel sezgi ve kanallık deneyimlerinin ürünüdür.
Carlos Castaneda – “Nagual Kozmosu”
Castaneda’nın evreninde:
- Gerçeklik enerji bantlarından ibarettir.
- İnsan farkındalığı bu bantların sadece küçük bir bölümünü algılar.
- “Nagual” bilinci, evrenin sırlarını açan değişmiş bir farkındalık düzeyidir.
Bilimsel bağlayıcılık sıfır, ama kendi içinde kapalı bir yapı kurar.
2. Sanat Temelli Kozmolojiler
Alex Grey – Işık Anatomisi
Grey’in evreni insan bedeninin enerjiyle örülü olduğunu varsayar.
- Tüm varlık ortak bir enerji alanının parçasıdır.
- Bilinç, evrenin ana taşıyıcısıdır.
- Beden, kozmik enerjinin mikroskobik modeli gibidir.
Sanatsal temsil evrenin haritası haline gelir.
Moebius – Organik-Uzamsal Kozmoslar
Moebius’un çizgi roman evrenleri:
- Sonsuz çöller, kıvrılan uzay-zaman,
- İnsan ve makine birleşimleri,
- Doğrusal olmayan tarih
gibi temalar içerir.
Bu evrenler mit ile bilim kurgu arasında bir yerde durur.
3. Felsefi-Varoluşsal Kozmolojiler
Alan Watts – Bilinç merkezli evren
Watts’a göre:
- Evren kendini deneyimleyen tek bir süreçtir.
- Bireysel benlik büyük bilincin bir dalgasıdır.
- Gerçeklik, bilinçteki değişimlerin tezahürüdür.
Model metafizik bir düzen sunar, bilimsel iddia içermez.
Robert Anton Wilson – Gerçeklik Tünelleri
Wilson’a göre evren tek değildir:
- Her insan kendi algı filtresiyle başka bir evrende yaşar.
- “Gerçeklik”, beynin ürettiği bir modeldir.
- Kozmoloji, gözlemcinin yapısına bağlıdır.
Bu tamamen bilişsel bir kozmos inşasıdır.
4. Dijital Çağ Kozmolojileri
Simülasyon-vari Yeni İnanç Sistemleri
Bilimsel “simülasyon hipotezi” ile ilgisi olmayan, fakat benzer kavramlar içeren modern-mistik modeller:
- Evren bilinçli bir varlığın deney alanıdır.
- Fizik yasaları sabit değildir.
- Zaman katmanlıdır.
Bu modeller internet çağının yeni mitleri olarak görülür.
Dijital toplulukların oluşturduğu yarı-mitolojik evrenler
Bazı internet toplulukları kendi:
- varoluş tarihçelerini,
- dijital ruh göçü kavramlarını,
- çok katmanlı bilinç haritalarını
üretiyor.
Ortaya çıkan şey yeni kuşak bir mitolojidir.
5. Neden Bu Kozmolojiler Doğuyor?
Bu evren kurgularının ortak özellikleri:
- Bilinç merkezli bir evren anlayışı,
- Mitolojik yapının modernleştirilmiş formları,
- Bireyin evren karşısındaki yerini yeniden tanımlama çabası,
- Bilimin açıklayamadığı his boşluklarının doldurulması,
- Gerçekliğin algıya göre değiştiğini varsayan modeller.
Hepsi bilim dışıdır, fakat hepsi insana anlam sağlar.